De productie van hernieuwbare energie uit ‘offshore wind’ vormt een belangrijk deel van onze blauwe economie. Het is een van de aandachtsgebieden van De Blauwe Cluster. Meer dan de helft van de bedrijven in de samenwerkingsinitiatieven zijn kmo's. Dit is niet verrassend, kmo’s vormen immers een belangrijke pijler in het Vlaamse economische weefsel.
Met een kuststrook van slechts 67 km heeft België wereldwijd het tweede grootste geïnstalleerde vermogen van offshore windenergie per inwoner. De huidige negen offshore windparken bevinden zich op een oppervlakte van 3.454 km2 in de Noordzee. Ze produceren een vermogen van 2,3 GWatt, goed voor een zesde plaats wereldwijd volgens het Global Wind Energy Report (GWEC) van maart 2022. De bedoeling is om dit vermogen nagenoeg te verdrievoudigen tot 5,8 GWatt tegen 2030.
Vlaanderens evolutie tot een belangrijke ‘offshore wind'-speler
Het eerste offshore windpark aan onze kust was operationeel in 2009. Door deze technologie vroeg te omarmen nam onze regio snel een indrukwekkend aandeel in de wereldwijde markt voor offshore windenergie in. In Vlaanderen zijn verschillende aannemers actief op gebied van ontwerp, aankoop, bouw en installatie. Wereldwijd bieden zij geïntegreerde oplossingen aan ontwikkelaars van offshore windenergie. Het Vlaamse marktaandeel in de bouw van funderingen, verbindingsstukken en offshore hoogspanningsstations en in de installatie van funderingen, turbines en kabels bedraagt meer dan dertig procent van de wereldwijde markt zonder China.
Recente Vlaamse innovaties maken de installatie van monopijler-funderingen mogelijk op plaatsen waar dit tot nu toe niet mogelijk was. Zo wordt betaalbare hernieuwbare energie voor veel gemeenschappen over de hele wereld haalbaar. Ander Vlaams onderzoek faciliteert een optimalisatie van de levensduur en energieproductie van offshore windparken én een verlaging van de bedrijfs- en onderhoudskosten. Vlaamse bedrijven ontwikkelden nieuwe methodes om de toestand van de stalen structuren van een windpark, zoals de funderingen, de masten en de kabels, permanent op te volgen en inzicht te krijgen in de interactie tussen de funderingen en de zeebodem tijdens stormen en orkanen. In combinatie met geavanceerde data-analyse en -modellering zetten bedrijven deze informatie in om de veiligheid te garanderen, de resterende levensduur van de turbines in te schatten, en het ontwerp van nieuwe windparken te verbeteren. Het stelt hen in staat om de risico's aanzienlijk te beperken. Andere opmerkelijke innovaties richten zich op het minimaliseren van de menselijke tussenkomst door digitalisering en automatisering. Dit kan met behulp van drones en robottechnologie.
Belgische innovatie om impact op de ecosystemen te minimaliseren
Het is belangrijk om de impact op het mariene ecosysteem zo laag mogelijk te houden en het waar mogelijk te beschermen. Daarom richten verschillende Belgische onderzoeksprojecten zich op een zo efficiënt mogelijk gebruik van de mariene ruimte en op meervoudig gebruik. In verschillende succesvolle pilootprojecten werden mariene aquacultuur, passieve visserijtechnieken en de restauratie van habitats gecombineerd. We willen verder evolueren tot door de natuur geïnspireerde ontwerpen waarin nieuwe technieken voor energieproductie geïntegreerd zijn, zoals offshore drijvende zonneparken.
Er worden nieuwe concepten onderzocht voor energietransport, netbalancering en opslag- en systeemintegratie. Dit is nodig om de stabiliteit van het elektriciteitsnetwerk op lange termijn te garanderen en om onderlinge verbindingen met andere landen rond de Noordzee optimaal in te zetten. Denk maar aan batterijen, de omzetting van offshore energie naar groene waterstof en afgeleide producten en zoetwaterproductie.
Ann Overmeire
COO De Blauwe Cluster
