De wereldwijde belangstelling voor waterstof is enorm voor industriële toepassingen waarin het bijvoorbeeld ingezet wordt als chemische bouwsteen of als energiedrager. Door de wereldwijde opwarming in combinatie met de huidige energiecrisis is de interesse voor en behoefte aan oplossingen met waterstof in een hogere versnelling geraakt.
Chemie- en staalbedrijven onderzoeken actief hoe ze hun processen duurzamer kunnen maken met groene waterstof. Maar ook vanuit de transportsector en de bebouwde omgeving is er grote interesse. Deze evolutie vertaalt zich ook in ambitieuzere Europese en nationale waterstofdoelstellingen, de ondertekening van internationale memoranda van overeenstemming en de aankondiging van grootschalige projecten. En ja, het Vlaamse Gewest speelt zijn rol op het internationale toneel van de zich wereldwijd ontwikkelende waterstofeconomie.
'Made in Flanders'
Vlaanderen is marktleider in de productie van de technologie en heeft over de hele waardeketen een uniek ecosysteem van waterstofbedrijven, die zich hebben verenigd in de Waterstof Industrie Cluster gecoördineerd door WaterstofNet.
Onderstaande technologieën, gaande van de waterstofproductie en -mobiliteit tot grootschalige invoer, transport en industrieel gebruik van waterstof, geven een idee van de wereldwijde rol van de Waterstof Industrie Cluster.
Waterstofproductie
- Cummins is al tientallen jaren toonaangevend in de ontwikkeling en bouw van waterelektrolyse-installaties die uit water en groene stroom waterstof produceren. De grootste PolymeerElectrolytMembraan(PEM)-elektrolyse-installatie ter wereld staat in Canada, maar werd gebouwd in Vlaanderen.
- Agfa maakt specifieke membranen voor alkalische elektrolysesystemen, die waterstof uit water en elektriciteit produceren. Het levert aan enkele van de belangrijkste spelers wereldwijd.
- Bekaert produceert poreuze transportlagen voor PEM electrolysers.
- Solenco Power bouwt balanceringssystemen voor gebouwen die overtollige groene stroom via elektrolyse omzetten in waterstof, waaruit elektriciteit geproduceerd kan worden bij een grote energievraag.
- De KU Leuven-onderzoeksgroep van prof. Johan Martens richt zich op de opslag van waterstof en op waterstofpanelen die zonlicht en water uit de lucht rechtstreeks omzetten in waterstof.
- Van Wingen ontwikkelt en bouwt warmtekrachtkoppeling-systemen met waterstofmotoren.
- Generatorfabrikant e-power heeft samen met de Limburgse start-up Ziero een waterstofgenerator ontwikkeld die eruitziet als een gewone stroomgroep, maar waarbij uitsluitend waterdamp uit de uitlaat komt.
Waterstofmobiliteit
- Borit maakt bipolaire plaatjes, een cruciaal onderdeel van brandstofcellen en van elektrolysesystemen. Een brandstofcel in een auto heeft bijvoorbeeld zo’n 400 van deze plaatjes. Borit levert wereldwijd aan een grote brandstofcelfabrikanten en aan spelers actief in elektrolyse.
- Van Hool heeft meer dan 180 waterstofbussen gebouwd voor Amerika, Nederland, Frankrijk, Duitsland, Noorwegen ... en vijf voor Vlaanderen. Daarmee is Van Hool marktleider in Europa.
- E-Trucks heeft zich toegelegd op het bouwen van vuilniswagens op waterstof. In 2014 bouwden zij de eerste vuilniswagen op waterstof en momenteel zijn er twintig in productie, waarvan de twee die bestemd zijn voor Antwerpen al in gebruik werden genomen.
- CMB.Tech, eigenaar van het waterstoftankstation naast het Antwerpse Havenhuis, is toonaangevend in het ombouwen van dieselmotoren naar dual-fuel- (diesel-waterstof-) motoren. Het bedrijf bouwde al verschillende schepen, vrachtwagens, tractoren en graafmachines naar dit type motoren om en werkt momenteel aan vrachtwagenmotoren.
- Colruyt is een unieke speler in Europa, omdat ze actief zijn in de hele waardeketen en de afgelopen tien jaar zwaar hebben geïnvesteerd in waterstof:
- Opening van waterstoftankstations in Wilrijk en Haasrode met nog drie andere in aantocht in Erpe-Mere, Herve en Ollignies
- Eigen vloot van op waterstof rijdende auto's en vorkheftrucks
- Tests met eerste 40-tons-vrachtwagen op waterstof in Europa
- Bouw van een 25 MW-elektrolysesysteem in Zeebrugge ('Hyoffwind')
Invoer, transport en industrieel gebruik
België is vandaag een belangrijke speler voor de in- en doorvoer van aardgas via onze havens. De LNG-terminal in Zeebrugge kan in de toekomst worden omgebouwd voor waterstof. Dit geldt ook voor het dichte netwerk van aardgasleidingen dat Fluxys vandaag exploiteert. In combinatie met het bestaande waterstofnetwerk van Air Liquide en met nieuwe waterstofpijpleidingen kan België een belangrijke waterstofleverancier worden voor Europa, in het bijzonder voor Duitsland. Uit een studie van de Waterstof Import Coalitie blijkt dat massale invoer van groene waterstof zowel technisch als economisch haalbaar is.
Deze “backbone” zal de Vlaamse industriële clusters verbinden, die de belangrijkste verbruikers van ons waterstof zullen worden. In de Noordzeehaven in Gent zal ArcelorMittal als een van de eerste staalbedrijven ter wereld staal produceren op basis van groene waterstof. In de Port of Antwerp-Bruges, waar de tweede grootste petrochemische cluster ter wereld is gevestigd, zal grijze waterstof volledig worden vervangen door groene waterstof. Onze Vlaamse havens spelen een cruciale rol in grootschalige industriële projecten:
- Hyoffwind, het 25 MW-elektrolysesysteem in Zeebrugge op initiatief van, Colruyt
- North-C-Hydrogen, een elektrolyse-installatie van ongeveer 67 MW op de site van ENGIE Rodenhuize in de haven van Gent
- Power-to-Methanol, methanol produceren uit afgevangen CO2 in combinatie met waterstof die duurzaam is opgewekt uit hernieuwbare elektriciteit. Dit is een initiatief van ENGIE, Fluxys, Indaver, INOVYN, Advario, Participatie Maatschappij Vlaanderen (PMV) en Port of Antwerp-Bruges.
- Proefproject van ENGIE en INEOS Phenol om waterstof te injecteren in de aardgasvoeding van een gasturbine, aanvankelijk met een volume van tien procent, dat tot twintig procent verhoogd kan worden.
Stefan Van Laer
WaterstofNet
